Czy kupujesz prezenty z myślą o Mazurach?
Wbrew pozorom, powyższe pytanie wcale nie jest takie bez sensu, bowiem Mikołajki to miejscowość w województwie warmińsko-mazurskim, a 6 grudnia kultywujemy zwyczaj zwany mikołajkami.
Ustaleniami w tych kwestiach od lat zajmuje się Komisja Języka Religijnego, działająca w ramach Rady Języka Polskiego przy PAN-ie. Już jakiś czas temu stwierdzono oficjalnie, w jaki sposób zapisywać nazwy świąt oraz czy i jak stosować w tym zapisie wielkie litery. Być może wkrótce się to zmieni, bo uzus jest nieco inny, bardziej napuszony i najeżony wielkimi literami, jednak aktualne zasady są jakie są i łamanie ich oznacza po prostu, że popełniamy błędy. Zatem:
Wielkimi literami piszemy nazwy świąt.
Jutro Wielki Czwartek, a pojutrze Wielka Sobota.
Kiedy wypada Boże Ciało? A kiedy Zielone Świątki?
Wkrótce Dzień Nauczyciela.
Czy w Święto Niepodległości mamy wolne?
To było na Dzień Zaduszny albo w dzień Wszystkich Świętych.
Już dawno zaczął się Adwent!
4 grudnia jest Barbórka, czyli dzień świętej Barbary.
24 grudnia będzie Wigilia, a później już Gwiazdka, czyli święta Bożego Narodzenia*.
Co dostałeś na Mikołaja? (domyślnie: w dniu upamiętniającym danego świętego)
Co robisz na Sylwestra? (j.w.)
Wpadnę do ciebie w Nowy Rok. (czyli 1 stycznia)
* Wspomniana KJR ustaliła jednak, że chcąc podkreślić szczególną ważność Świąt Wielkiejnocy, możemy pisać człon "święta" wielką literą. W przypadku świąt Bożego Narodzenia takiego ustalenia nie wydano. Zresztą z uwagi na postępujący pluralizm religijny i ateizację społeczeństwa bezpieczniej jest życzyć "wesołych świąt" niż "Radosnych Świąt Narodzenia Zbawiciela".
Małą literą piszemy nazwy zwyczajów, tradycji, zabaw oraz nazwy opisowe.
Zwyczaje, tradycje, zabawy:
- mikołajki (dawanie prezentów 6 grudnia)
- andrzejki i katarzynki (wieczory wróżb w listopadzie)
- walentynki (wysyłanie kartek świątecznych 14 lutego)
- gwiazdka (dawanie prezentów na Boże Narodzenie)
- sylwester (huczne obchodzenie zakończenia roku 31 grudnia)
- dożynki, oczepiny, dyngus
Nazwy opisowe:
13 grudnia Szwedzi obchodzą dzień świętej Łucji.
Już niedługo święta.
Mam jutro urodziny.
Niedługo biorę ślub!
Czy były już zaręczyny?
Wszystkiego najlepszego na nowy rok!
Może przyjdziecie do nas na wigilię?
Nieważne, czy czekacie na Boże Narodzenie, czy na Chanukę, Saturnalia, Jul czy po prostu dzień przesilenia zimowego. Mam nadzieję, że czekacie na święta, a nie na Święta!
PS. Nie jestem językoznawcą, dlatego z góry przepraszam za wszelkie uproszczenia i niedociągnięcia merytoryczne w powyższym tekście. Widzisz błąd? Poświęć minutę i powiedz mi o tym w komentarzu.
Autorem zdjęcia jest Kacper Kowalski, laureat Grand Press Photo 2013.
